Trair en consideraziun la psicologia analitica da C.G. Jung per interpretar in roman rumantsch dal suenterguerra? En il cas da ‹La müdada› (1962) da Cla Biert na para quai betg be giustifitgà, mabain tuttavia necessari, sco che mussa l’analisa profunda ‹L’oter muond› da Gian Beeli.
Cla Biert (1920–1981) è senza dubi in dals impurtants auturs rumantschs da l’avertura litterara suenter il 1950. El è naschì e creschì si a Scuol, ha silsuenter frequenta il seminari da scolasts a Cuira e fatg la patenta da magister secundar. Alura ha el instruì a Ftan (1947–1951), a Zuoz (1951–1956) ed a Cuira (1956–1975).
L’ovra principala da Cla Biert, il roman ‹La müdada› (1962), vala sco ina da las capodovras da la litteratura rumantscha insumma. I na fa perquai betg surstar che quest’ovra è vegnida translatada en diversas linguas e che divers tractats e colloquis èn gia s’occupads da sias numerusas fassettas. Il medem fa er Gian Beeli en ses tractat ch’el ha scrit al Seminari da rumantsch a l’Universitad da Turitg e ch’è cumparì il 2006 en las ‹Annalas›.
Sco ch’i resorta dal suttitel sa deditgescha l’artitgel surtut als siemis, a las paraulas ed a las legendas che cumparan en il roman. La descripziun ed analisa da questas «vistas subjectivas e fantasticas» structurescha alura er la part principala dal text: ‹Il siemi dals tschiervs›, ‹Il siemi dal sgular davent›, ‹La figura da la dunna› (incl. ‹Il siemi da la serp›), ‹La legenda da las machöjas›, ‹Il siemi dal lai›, ‹Natira›, ‹Ils siemis dal vitg› (‹Il siemi da Mariatöna›, ‹Il cumin ventiraivel›), ‹Il siemi final›, ‹La legenda dal grip da la sumeglientscha› e ‹La paraula dals corvs›.
En la segunda part da l’artitgel mussa Gian Beeli ch’ils siemis, las legendas etc. represchentan trais tematicas centralas, numnadamain: 1) il surpigliar responsabladad, 2) la confruntaziun cun ils antenats e la tradiziun e 3) il svilup da l’atgna persunalitad. Cumbain ch’il roman «correspunda en blers reguards ad in roman realistic» ch’è da «gronda valur istoric-etnografica» sa preschenta uschia qua anc ina tut autra fassetta:
«Sper questa vart realistica cuntegna il roman ina vart mistic-psicologica che s’occupa principalmain dal svilup dal protagonist Tumasch Tach. Questa part consista da sis siemis pli gronds, duas legendas, ina paraula e differentas scenas fermamain subjectivas ubain intermediaras tranter siemi e ‹realitad›. Questa part mistic-psicologica furma ina part impurtanta da l’entir roman ed è essenziala per l’iniziaziun da midadas.»
E Gian Beeli concluda: «In sguard pli detaglià ed in’emprova d’interpretaziun sin ina basa junghiana ha pudì mussar ina ferma influenza e dependenza da motivs junghians ch’èn uschè frequents ch’els na pon strusch esser casuals.»
| Indicaziuns bibliograficas Autur(a): Gian Beeli Titel: «L’oter muond»: Siemis, paraulas e legendas en ‹La müdada› da Cla Biert e lur influenzas junghianas Onn da publicaziun: 2006 (Annalas) / 2013 (e-book) Dumber da segns: 78 000 Links Telechargiar sco e-book |
MAGLIACUDESCHS 
