La publicaziun ‹La rosa dals vents. Ina staffetta litterara da translaziuns tras la Svizra quadrilingua› è cumparida il 1998. Ella accumpogna in text original en mintgina da las quatter linguas naziunalas sin in viadi da translaziun tras las ulteriuras trais linguas ed enavos en la lingua d’origin.
Translatar vul dir far punts, transponer in messadi d’ina lingua en l’autra. Ma cun s’approfundar pli a fund en l’art da translatar sa tschentan tuttenina dumondas da tut auter gener: È translatar in act pragmatic e la translaziun reussida sche omaduas versiuns linguisticas adempleschan a medema moda lur funcziun communicativa? Quant fitg è admess u schizunt necessari il detur sur formulaziuns connotativas per che la translaziun sveglia reacziuns emoziunalas u associativas equivalentas a quellas dal text original? E la finala: co sa laschan transportar qualitads formalas ed esteticas ch’èn constitutivas gist per texts litterars?
‹La rosa dals vents› na porscha betg simplamain litteratura en las quatter linguas naziunalas. Ella confrunta a medem temp auturas ed auturs, translaturas e translaturs, lecturas e lecturs cun las sfidas, las difficultads e las schanzas da l’act da translatar. Punct da partenza furman quatter texts en tudestg, rumantsch, talian e franzos: ‹Der müde Lüdi oder das Verhängnis› (Thomas Hurlimann), ‹Naiv e Culuors› (Annalisa Zumthor-Conrad), ‹Un’altra giornata lassù› (Adolfo Jenni) e ‹Prochain arrêt l’Afrique› (Simone Collet). Quels vegnan translatads en ina successiun che suonda en direcziun da l’ura a la rosa dals vents svizra: D en il nord, R en l’ost, I en il sid e F en il vest. In exempel: Il text talian vegn translatà l’emprim en franzos, alura en tudestg, en rumantsch e puspè enavos en talian. E l’interessant vi da quest project: mintga translatur(a) ha mintgamai be a disposiziun il text precedent! Uschia èsi fascinant da confruntar il text da partenza cun il text final – scrit en la medema lingua, ma suenter che quel è viagià tras las ulteriuras regiuns linguisticas.
Cun questa staffetta è reussida a l’editur Robert Wunderli ina publicaziun ch’ins na legia betg simplamain da l’entschatta fin la fin, mabain ch’animescha da sfegliar e cumparegliar adina danovamain tranter las differentas versiuns linguisticas. E malgrà tut ils obstachels «turna mintga text puspè a ses origin senza avair subì donns» – er sch’in u l’auter ha pers in pau en viadi il tun liger da l’original, sco che l’editur constatescha. Ed en l’epilog fa quel da la perinadad che resulta da la staffetta la punt a la situaziun da la Svizra en general:
«È quai forsa la clav per la ‹furmla magica da la Svizra›? È quai il misteri da l’identitad naziunala tant engirada? Malgrà il famus ‹foss da la rösti› e ‹l’obstachel dals spaghettis› ch’existan en ils chaus dals politichers e dals experts ed en las arenas dals meds da massa – qua almain regna, sin il champ da las ambiguitads, in’unanimitad rara sur ils cunfins linguistics ora (…). Uffizialmain vegni dispità, privat èn ins puspè perina (mintgatant er viceversa). L’emprim ans separain nus per ans unir puspè en sontga pasch. Nus essan indecis, pendulain permanentamain tranter ils extrems – il resultat final è la paritad nunspectaculara, la famusa neutralitad svizra. Quai ha l’avantatg ch’i na capita mai insatge dal tuttafatg extraordinari en quest pajais, ed il dischavantatg ch’i na succeda mai insatge dal tuttafatg extraordinari qua tar nus…»
| Indicaziuns bibliograficas Autur(a): Div. autur(a)s Titel: La rosa dals vents. Ina staffetta litterara da translaziuns tras la Svizra quadrilingua Onn da publicaziun: 1998 Dumber da segns: ca. 55 000 (cumpart rumantscha) Links Preschentaziun Cumprar Emprestar |
MAGLIACUDESCHS 
