Dapi la naschientscha dal teater classic en la Grezia antica èn acturs adina puspè zappads sin il palc da la tribuna per preschentar in’acziun dramatica. Questa publicaziun illustrescha co che quella è sa sviluppada d’in pèr aissas a la tribuna cun l’artg proscenium dad oz.
«Il territori rumantsch ha survegnì dacurt in nov stabiliment da teater, il ‹Zuoz Globe›, planisà dals dus architects grischuns Carmen Gasser e Remo Derungs. Cun numnar lur teater ‹Globe› al mettan els en ina lunga tradiziun d’architectura da teaters. Quai envida a dar in sguard sin questa tradiziun.» Cun quests pleds cumenza l’autur Andrea Rassel sia seria da texts davart il teater europeic ch’è cumparida il 2012 en ‹La Quotidiana›.
En set staziuns vegn preschentà il svilup architectonic da la tribuna da l’antica fin en il 20avel tschientaner. Il viadi cumenza avant radund 2000 onns cun il Teater da Dionysus ad Athen. Silsuenter suonda il Teatro Olimpico a Vicenza dal temp da la renaschientscha, il qual ha enconuschentamain reprendì tradiziuns da l’antica. Il proxim pass en l’architectura da teaters represchenta il Globe Theatre a Londra dal temp da Shakespeare (segunda mesadad dal 16avel tschientaner). Dal baroc resp. rococo derivan il Teatro Farnese a Parma ed il Slottsteater a Drottningholm en Svezia. Cun l’ovra da Richard Wagner (1813–1883) è collià il Festspielhaus a Bayreuth che dueva manar l’aspectatur en in’ovra d’art cumplessiva da tempra mitica. Ed il Vieux Colombier a Paris da l’entschatta dal 20avel tschientaner represchenta in pass d’abstracziun che cuntrastescha cun las scenarias realisticas da l’epoca precedenta; qua è per exempel vegnì dà l’emprima giada il drama ‹Huis clos› da Jean-Paul Sartre.
En la seria interessescha surtut la dumonda conceptuala da la realisaziun da teaters, la quala Rassel descriva sco suonda:
«Teaters èn – ord vista architectonica – per gronda part edifizis extraordinaris. Ina sfida tut speziala è da cumbinar las ideas esteticas cun la funcziunalitad dal teater. Uschia sto per exempel l’acustica en il bajetg esser excellenta per che mintgin possia udir tge che vegn ditg sin tribuna. En il medem mument na dastga strusch ina ramur da l’exteriur entrar en la sala che sto era anc pledentar l’aspectatur cun sia estetica.»
L’autur Andrea Rassel è lià en differenta moda cun il mund da teater: nà da ses studi da linguas e sia professiun sco magister gimnasial, ma betg il davos er sco president da l’uniun Pro Origen e da ses vast interess per il teater tant a nivel regiunal sco er internaziunal.
Indicaziuns bibliograficas Autur: Andrea Rassel Titel: Il teater e si’architectura Onn da publicaziun: 2012 (La Quotidiana) / 2014 (e-book) Dumber da segns: 11 500 Links Telechargiar sco e-book |