Il Museum da la natira è vegnì fundà l’onn 1872. Suenter pliras midadas da lieu han ins inaugurà il 1981 l’emprima exposiziun permanenta en il lieu actual. En la preschenta publicaziun èn cuntegnids ils texts da la nova exposiziun che sa deditgescha a la biodiversitad.
«La diversitad sco eveniment» – sut quest motto ha il Museum da la natira transfurmà a partir dal 2006 successivamain ses differents plauns en ina nova exposiziun permanenta. Quella sa preschenta sco suonda: Al plaun sutterran pon las visitadras ed ils visitaders tschertgar il contact visual direct cun la fauna d’aua indigena. Il plaunterren è deditgà a la geografia dal Grischun ed al tema da l’ecologia en il senn il pli vast. L’exposiziun a l’emprim plaun tracta la multifariadad da la vita, la biodiversitad. Ultra da quai vegn preschentada la diversitad da spezias da differentas gruppas da bulieus, da plantas e d’animals. Sin il segund plaun vegnan illustrads ils process geologics da la furmaziun da las Alps fin a la dischagregaziun ed erosiun e preschentads minerals dal Grischun. En pli vegn tractada qua la tematica dals fossils e da la paleontologia.
Ils singuls texts da l’exposiziun stattan per ina buna part a disposiziun en tut las trais linguas chantunalas. Il cudesch digital ‹La varietad da las spezias› cumpiglia tut ils texts rumantschs e lubescha uschia da sa preparar gia ordavant sin las tematicas che spetgan ins en l’exposiziun. Igl èn quai ils suandants quatter temas principals (mintgamai cun sutchapitels): ‹Biodiversitad› (Co è sa sviluppada la varietad da las spezias cun l’ir dal temp? Tge è ins spezia? Tge signifitgescha la varietad da las spezias per nus umans? Pertge è la natira uschè multifara?) – ‹Plantas› (bulieus, litgens, mistgels, plantas da sem) – ‹Animals› (Peschs, salips, baus, tgirallas, sguladers da duas alas, molluscs, amfibis, reptils, utschels, mammals, ruiders, lieuroids, maglia-insects, utschels-mezmieur, carnivors, mammals cun unglas pèr) – ‹Crappa e fossils› (co ch’è sa furmada la crappa en il Grischun, Grischun dinamic, co che la crappa en il Grischun svanescha, fossils en il Grischun).
Ma er independentamain d’ina visita en il Museum porschan Ils texts ina buna introducziun generala en ils divers aspects da la biologia, focusond sin la flora e fauna indigena. E sco che quai descha per in’exposiziun confurma al temp, mussan quels quant sensibel che la natira reagescha sin midadas en lur ambient ed accentueschan perquai la muntada da la biodiversitad. Qual sco exempel la resposta sin la dumonda ‹Pertge è la natira uschè multifara?›:
«La natira na funcziuna betg cun paucas spezias effizientas, mabain cun in’enorma ritgezza d’organissems. En las Alps datti almain 40 000 spezias d’animals e 30 000 spezias da plantas. Evidentamain èn ils sistems ecologics cun ina gronda varietad da spezias spezialmain stabilas tras il ferm entretschament da las spezias tranter pèr. Er en l’evoluziun è la varietad stada ina garanzia per sa sviluppar vinavant. En cas da grondas midadas da l’ambient èn bleras adattaziuns vegnidas inutilas. Dentant intginas spezias èn per il solit stadas ablas da sa sviluppar vinavant..»
| Indicaziuns bibliograficas Autur(a): Museum da la natira dal Grischun Titel: La varietad da las spezias Onn da publicaziun: 2017 (e-book) Dumber da segns: 24 000 Links Telechargiar sco e-book Purtret dal Museum da la natira |
MAGLIACUDESCHS 
